مدنی

واژه جامعه مدنی در کاربرد امروزی معانی مختلفی دارد. گاهی شامل خانواده، و محیط خصوصی در نظر گرفته می‌شود و به عنوان "بخش سوم" جامعه، مجزا از دولت و تجارت به شمار می رود.^[۱] 

Dictionary.com

، لغت نامه قرن 21، جامعه مدنی را به عنوان 1) مجموع سازمان‌ها و موسسات غیردولتی که حقوق وتمایلات شهروندان را آشکار می‌کند یا 2) اشخاص و سازمان‌هایی در جامعه که مستقل از دولت هستند، تعریف می‌کند.^[۲] گاهی این واژه در مفاهیم عمومی‌تر عناصری چون آزادی بیان، قوه قضاییه مستقل و... که جامعه دموکراتیک(مردم سالار) را تشکیل می‌دهد، به کار می‌رود. (دیکشنری انگلیسی کولین).^[۳]

داوطلب شدن، اغلب ویژگی مشخص سازمانهایی که جامعه مدنی را تشکیل می‌دهند، در نظر گرفته می‌شود، که اغلب به جای اِن جی اُو (به انگلیسی: NGO)(سازمان‌های مردم نهاد) یا اِن پی اُو (به انگلیسی: NPO) (سازمان‌های غیرانتفاعی) نامیده می‌شوند. بیشتر مقامات، عرصه مشارکت عمومی در سازمانهای داوطلبانه، اتحادیه‌های تجاری و نظیر آن را درنظر دارند،^[۴] اما لازم نیست که در همه این بخش‌ها عضویت داشته باشند تا بخشی از جامعه مدنی باشند...

در سیاست اسلامی؛حسن امرائی عبدولی؛ جامعه مدنی را اینگونه تعریف کرده است:

جامعه مدنی؛نظامی هنجاری است که حول محور نیاز جامعه انسانی شکل می گیرد و در نهایت به شکل سامانه ای مدافع حقوق آحاد افراد جامعه،اعلام موجودیت می کند که بر این اساس می توان گفت؛جامعه مدنی،شکل حقوقی اجتماع انسانی است.^[۵] امرائی معتقد است جامعه مدنی هویتی کاملا طبیعی دارد که در تمام جوامع به شکل خودجوش وجود دارد: جامعه مدنی یک نهاد کاملا طبیعی و پویا است لذا انگ هیچ مکتب و طرز تفکری بر آن ضرب نمی شود.